Miej czyste dłonie - instrukcja mycia rąk

Czy można przesadzić z myciem rąk? Czy zbyt częste mycie dłoni nie pozbawia ich naturalnej ochrony?

Ręce powinniśmy myć tak często, jak wymagają tego warunki, w których żyjemy, oraz czynności, jakie wykonujemy. Mycie rąk jest konieczne:

• zawsze po skorzystaniu z toalety, ponieważ dotykamy tam najbardziej skażonych przedmiotów i powierzchni. Niestety, jak wskazują badania, o myciu dłoni po wyjściu z toalety zapomina aż 70 proc. mężczyzn i 50 proc. kobiet;
• przed każdym posiłkiem;
• zawsze wtedy, kiedy widać, że są brudne;
• zawsze, gdy dotykaliśmy jakichkolwiek skażonych lub zabrudzonych przedmiotów, np. wózków sklepowych, zabawek w piaskownicy, sierści psa.

Nie oznacza to jednak, że ręce należy myć co chwila. Zbyt częste mycie rąk i używanie agresywnych środków do mycia dłoni może uszkodzić naturalną warstwę ochronną skóry, co powoduje jej pękanie, może doprowadzić do powstawania egzem, a także zakażeń gronkowcowych czy grzybiczych.

Kiedy wskazane jest częstsze mycie rąk?

Każdy dorosły powinien myć ręce nie rzadziej niż 10 razy dziennie, jednak w niektórych sytuacjach należy robić to częściej. Częstsze mycie dłoni jest wskazane, kiedy pracujemy w kuchni i przygotowujemy jedzenie, gdy opiekujemy się osobą chorą lub sami jesteśmy chorzy, a także kiedy pracujemy z mocno zabrudzonymi przedmiotami, np. w warsztacie. Częściej należy również myć ręce podczas upałów i wówczas, gdy przebywamy długo w miejscach publicznych, ponieważ bakterie i wirusy łatwiej się namnażają i szybciej mogą doprowadzić do powstania choroby lub jej przeniesienia. Absolutnie konieczne jest mycie dłoni po kontakcie z zabrudzonymi przedmiotami, odpadami i odchodami, a także po dotknięciu przedmiotów, które są bardzo często dotykane przez innych ludzi – np. poręczy, uchwytów w autobusach i tramwajach, koszyków i wag sklepowych.

Jak myć dłonie? Zapoznaj się z instrukcją mycia rąk przygotowaną przez eksperta

Ważne, aby czynności związane z myciem rąk odbywały się w odpowiedniej kolejności i były wykonane dokładnie:

• najpierw zwilżamy ręce wodą;
• następnie nanosimy na skórę środek myjący;
• potem wcieramy go we wszystkie powierzchnie rąk: grzbiet, w ich wewnętrzną stronę, między palcami;
• dłonie płuczemy dokładnie pod bieżącą wodą i wycieramy, najlepiej ręcznikiem jednorazowym.

Ważne, aby środek do mycia rąk został rozprowadzony równomiernie na skórze dłoni, następnie dokładnie spłukany, a dłonie wytarte do sucha – ponieważ wówczas przywracamy skórze naturalnie panujące na niej warunki. Pozostawienie wilgotnych rąk po myciu sprzyja ponownej kolonizacji drobnoustrojami, a także zmniejsza odporność skóry dłoni na skażenie.

Jak dbać o czystość rąk, kiedy nie możemy ich umyć, np. na wycieczce? Instrukcja mycia rąk na sucho

Jeśli nie ma dostępu do bieżącej wody i mydła, można utrzymać higienę rąk środkami, które należy wówczas mieć przy sobie. Sprawdzą się w tym przypadku m.in. żele antybakteryjne zawierające bezpieczne środki myjąco-dezynfekujące, które można wcierać w dłonie zaraz po wyjściu z toalety lub przed posiłkiem. Alternatywą dla wody i mydła są też po prostu wilgotne chusteczki nasączone środkiem myjącym.

Czym są tzw. choroby brudnych rąk? Co się dzieje, jeśli nie przestrzegamy instrukcji mycia rąk?

To ogólna nazwa dla wszystkich chorób przenoszonych drogą kontaktową. Zarazki mogą znaleźć się na naszych dłoniach w wyniku dotykania skażonych przedmiotów albo po prostu ludzi. W ten sposób przenoszą się wszelkie drobnoustroje, takie jak wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty. Najczęściej choroby brudnych rąk występują w klimacie ciepłym, gdy mamy styczność z żywnością – wtedy najłatwiej przenieść zakażenie, które rozwinie się w przewodzie pokarmowym i spowoduje zatrucie.

Do najczęstszych wirusowych chorób przekazywanych poprzez skażone ręce należą: żółtaczka pokarmowa (wirusowe zapalenie wątroby typu A), rotawirusy, norowirusy, a nawet grypa. Bakteryjne choroby to przede wszystkim salmonella i inne pałeczki jelitowe wywołujące zatrucia pokarmowe, a także gronkowce i paciorkowce.

Na brudnych dłoniach mogą się również znajdować jaja pasożytów takich jak tasiemce, lamblie czy owsiki.

Jakie przedmioty domowego użytku, których dotykamy, wymagają regularnego czyszczenia?

Czystość otoczenia należy utrzymywać zawsze, niezależnie od higienicznego mycia rąk. Często dotykane przedmioty pokrywają się zanieczyszczeniami biologicznymi i mogą stanowić znakomity rezerwuar zarazków. Dlatego klawiatury, myszki, telefony, klamki, piloty, przełączniki światła, poręcze itp. powinny być regularnie myte i odkażane. Przedmioty i części urządzeń mające bezpośredni kontakt z zanieczyszczeniami, takie jak filtry w pralkach i w lodówkach, uszczelki, a także gąbki i zmywaki do naczyń także należy regularnie czyścić lub wymieniać.

Nie zapominajmy o szczoteczkach do zębów, szczotkach do paznokci i do włosów, pędzelkach do pudru i maszynkach do golenia – po każdym użyciu powinny być oczyszczone i przechowywane w czystości oraz zabezpieczone przed przypadkowym skażeniem.

Czy wiesz, że:

• ok. 80 proc. infekcji przenoszonych jest przez ręce;
• większość ludzi myje ręce przez 5 sekund, to zdecydowanie za krótko;
• na telefonach komórkowych jest 300 razy więcej zarazków niż w toalecie publicznej;
• statystycznie jedna osoba może przekazać bakterie z brudnych dłoni aż 14 kolejnym
  (źródło: Państwowa Inspekcja Sanitarna)

Czy wystarczy staranne mycie rąk, aby pozbyć się wszystkich bakterii, czy trzeba dodatkowo używać jakichś preparatów?

Poza obszarem medycznym (np. w szpitalu) należy raczej unikać agresywnych środków dezynfekcyjnych, które zawierają silne alkohole lub inne składniki bakteriobójcze – zbyt częste ich stosowanie powoduje wysuszenie skóry i grozi jej podrażnieniem. Jeśli często używamy takich środków, wybierzmy te, które zawierają substancje ochronne.

Przy wyborze preparatów do higieny rąk należy sięgać po te, w których składzie znajdują się bezpieczne składniki hamujące rozwój bakterii, nie naruszające fizjologicznych barier skóry, a jednocześnie utrzymujące jej lekko kwaśny odczyn. Jednym z takich składników pochodzenia naturalnego jest kwas mlekowy, który eliminuje chorobotwórcze drobnoustroje.

Podobno bakterie wolą kobiece dłonie. Czy to prawda?

Skóra dłoni kobiet jest nieco bardziej delikatna i wrażliwa na skażenia ze względu na cieńszą warstwę rogową. Długie i polakierowane paznokcie mogą też sprzyjać rozwojowi bakterii.

Męskie dłonie są bardziej odporne na skażenia ze względu na grubszą warstwę rogową skóry, jednak, jak wykazują badania, mężczyźni słabiej dbają o higienę, dlatego na ich rękach może być znacznie więcej zarazków.

Jak zatem prawidłowo dbać o skórę dłoni? 

Oprócz mycia rąk należy pamiętać o stosowaniu środków, które regenerują skórę. Częste mycie rąk środkami zawierającymi detergenty powoduje, że ochronna naturalna warstwa może zostać uszkodzona, jej lekko kwaśny odczyn może ulec neutralizacji, a to sprzyja kolonizacji drobnoustrojami. Z tego powodu należy dbać o regenerację skóry, stosując środki (kremy do rąk) nawilżające, tak aby dłonie nie były popękane, podrażnione czy przesuszone. Należy pamiętać, że wszelkie, nawet najdrobniejsze ranki, skaleczenia czy zadrapania, to miejsca, gdzie skóra traci barierę ochronną. To powoduje, że znacznie łatwiej wnikają w nią drobnoustroje, a ryzyko zakażenia zdecydowanie rośnie.

Wysłuchała Inka Wrońska