Aromaterapia, czyli terapia zapachami. Co daje i jakie olejki wybrać?

Na czym polega aromaterapia? 

Aromaterapia to naturalna metoda dbania zarówno o zdrowie fizyczne, jak i samopoczucie, która wykorzystuje moc olejków eterycznych. Uznawana jest za formę medycyny naturalnej, określanej także jako alternatywna czy niekonwencjonalna. Bazuje na leczniczych właściwościach substancji zapachowych pozyskiwanych z roślin, takich jak olejki eteryczne. Współczesna aromaterapia opiera się na naukowych badaniach chemików i farmaceutów, którzy analizują działanie poszczególnych substancji. Mówiąc w skrócie, to metoda terapeutyczna, która działa na cały organizm za pośrednictwem zmysłu węchu. 

Na co pomaga aromaterapia? 

Aromaterapia oferuje ulgę w wielu dolegliwościach: od typowych problemów z drogami oddechowymi, takich jak katar, kaszel czy zatkane zatoki, po problemy związane ze sferą psychiczną, takie jak stres. 

Działa uspokajająco i relaksująco, co czyni ją idealnym rozwiązaniem w chwilach zwiększonego napięcia i nerwowości. Pomaga się wyciszyć i zrelaksować po trudnym i długim dniu. 

Pamiętaj jednak, że to metoda uzupełniająca tradycyjne leczenie, nie jego zamiennik. Mimo swoich licznych korzyści, powinna być stosowana rozsądnie i odpowiedzialnie.

Jakie olejki do aromaterapii? Na co zwrócić uwagę? 

Jak już wiesz, w aromaterapii wykorzystuje się lecznicze działanie olejków eterycznych. Wybierając olejki zwróć uwagę przede wszystkim na ich właściwości. To kluczowe, ponieważ każda z tych substancji może pomagać w inny sposób. 

Przed wyborem konkretnego zapachu, sprawdź też jego źródło. Olejki eteryczne pochodzą od roślin i zawierają naturalne substancje, z kolei olejki zapachowe powstają ze związków chemicznych, więc są syntetyczne. Te drugie, choć mają znacznie bardziej intensywny zapach, nie mają działania leczniczego. 

A jakie zapachy wybierać? Najlepiej takie, które sprawiają Ci przyjemność i jednocześnie wykazują właściwości, na których Ci zależy. Olejek: 

• lawendowy - uspokaja, minimalizując stany napięcia nerwowego i ma pozytywny wpływ na zdrowy sen; 
• sosnowy - wspomaga oddychanie przy infekcjach dróg oddechowych; 
• z bergamotki - poprawia nastrój i redukuje napięcie; 
• pomarańczowy - dodaje energii i rozjaśnia umysł; 
• grejpfrutowy - pobudza i orzeźwia; 
• goździkowy - rozgrzewa i wspiera odporność; 
• z drzewa herbacianego - ma właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze; 
• rozmarynowy - poprawia koncentrację i redukuje zmęczenie psychiczne; 
• miętowy i eukaliptusowy - ułatwia oddychanie i pobudza; 
• ylang ylang - uspokaja i poprawia nastrój. 

Wybór olejku może zależeć również od pory dnia. Poranny prysznic i kawa to znane sposoby na rozbudzenie ciała po nocy. A co, jeśli do tego dołączysz balsam z naturalnymi olejkami eterycznymi? Aromatyczny zapach rozmarynu, który utrzyma się na ciele, zapewni przypływ pozytywnego samopoczucia, natomiast mięta, która wpływa na receptory zimna znajdujące się na skórze, pozostawi efekt orzeźwienia.

A wieczorem? Gdy dzień dobiega końca postaw na olejki, które działają kojąco. Odstresowująca kąpiel wzbogacona naturalnymi substancjami zapachowymi lub solami do kąpieli z ich dodatkiem to świetny sposób na to, by na chwilę uciec od codzienności. Po kąpieli posmaruj skórę kremem lub balsamem z naturalnym ekstraktem z kwiatu migdałowca, który uspokoi i zrelaksuje zmysły - właśnie to zapewni dobry i spokojny sen.

Jak wykorzystywać olejki do aromaterapii? 

Olejki eteryczne oferują szeroki zakres zastosowań, co czyni aromaterapię niezwykle uniwersalną. Istnieje kilka skutecznych sposobów korzystania z terapii zapachami. 

Roślinne esencje można wykorzystać, np. do wykonania masażu. Bardzo ważne jednak, żeby wcześniej je odpowiednio rozcieńczyć. Stężone olejki eteryczne zaaplikowane bezpośrednio na skórę mogą działać drażniąco. Za bazę do nich mogą posłużyć różne oleje, np. olej migdałowy, kokosowy czy jojoba, kremy i balsamy do ciała oraz płyny do kąpieli. 

Masaż z użyciem kosmetyków wzbogaconych o olejki eteryczne lub preparatu, na który składa się olej bazowy i specjalnie dobrany olejek lub mieszanka olejków, może znacząco pomóc w rozluźnieniu napiętych mięśni. Z użyciem takich produktów wykonuje się, np. masażu aromaterapeutyczny, który stanowi formę masażu klasycznego. Dowiedziono, że przynosi on lepsze efekty przeciwbólowe niż klasyczne metody masażu. Dodatkowo, zabieg relaksacyjny uważany za najbardziej efektywny w aromaterapii, szybko przywraca równowagę energetyczną, redukuje napięcia, łagodzi ból oraz zmniejsza symptomy stresu (za: J. Marwicka, K. Niemyska, S. Podraza). 

Ponadto stosowane w odpowiedni sposób kosmetyki zawierające olejki eteryczne mogą znacząco poprawić stan skóry, zapewniając jej odpowiednie nawilżenie, regulować wydzielanie sebum oraz stanowić pomoc w zwalczaniu i zapobieganiu oznakom starzenia. Jak zatem widać – działają one dwufalowo - pielęgnują i pozytywnie wpływają na samopoczucie. 

Inhalacje to metoda szczególnie przydatna w przypadku problemów z drogami oddechowymi. Należy jednak pamiętać, że w tradycyjnych inhalacjach nie zaleca się stosowania olejków eterycznych. Zamiast tego można je bezpiecznie używać w aromatyzerach, czyli dyfuzorach zapachowych. Dostępne są również aromatyczne plastry z dodatkiem olejków eterycznych, które wspomagają prawidłowe oddychanie. 

Olejki eteryczne można wykorzystać również do okładów, ale zawsze muszą być wcześniej odpowiednio rozcieńczone. W przypadku higieny jamy ustnej należy zachować szczególną ostrożność – tylko niektóre olejki, w bezpiecznych stężeniach nadają się do tego celu. Stężone olejki mogą podrażniać skórę i błony śluzowe, dlatego trzeba je stosować z rozwagą. Można, np. dodać kilka kropel olejku cynamonowego do pasty do zębów. W każdym przypadku zaleca się wcześniejszą konsultację ze specjalistą - lekarzem lub farmaceutą.

Czy aromaterapia może być szkodliwa? 

Chociaż aromaterapia jest generalnie bezpieczna, istnieją pewne przeciwwskazania, które warto mieć na uwadze przed jej zastosowaniem. 

Olejki eteryczne, szczególnie stosowane w zbyt dużym natężeniu mogą powodować podrażnienia i reakcje alergiczne, dlatego przed ich pierwszym użyciem, zaleca się wykonanie testu na małym obszarze skóry, aby wykluczyć ryzyko reakcji alergicznej. 

Odradza się również stosowanie aromaterapii przy chorobach przewlekłych i podczas długotrwałej farmakoterapii, ponieważ może ona wchodzić w interakcję z przyjmowanymi lekami lub nasilać objawy istniejących chorób. 

Temat aromaterapii u niemowląt jest dość kontrowersyjny. Przede wszystkim nie należy dodawać olejków do balsamów do ciała i stosować ich na skórę najmłodszych, ponieważ jest ona bardzo wrażliwa. Dopuszczalne jest jednak używanie plastrów na katar, dostosowanych przez producenta do wieku dziecka. 

Szczególnej ostrożności może wymagać również aromaterapia w ciąży. Niektóre olejki, jak olejek miętowy czy z szałwii są całkowicie zakazane w jej przebiegu. 

Nie należy również zapominać o zwierzętach domowych. Omawiane esencje roślinne mogą być dla nich niebezpiecznie, dlatego przed ich użyciem warto skonsutlować się z weterynarzem. 

W tych przypadkach, zanim zastosujesz jakikolwiek olejek eteryczny, koniecznie poprzedź to konsultacją z lekarzem lub farmaceutą. W ten sposób zminimalizujesz ryzyko niepożądanych reakcji czy skutków ubocznych.

Podczas korzystania z olejków eterycznych pamiętaj o kluczowych zasadach bezpieczeństwa. Zawsze upewnij się, że są wysokiej jakości i pochodzą od zaufanych dostawców. Nigdy nie stosuj ich bezpośrednio na skórę bez wcześniejszego rozcieńczenia.  

Przechowuj olejki w ciemnych, szklanych butelkach z dala od bezpośredniego światła słonecznego, co zapewni ich dłuższą trwałość i efektywność.

Pamiętaj również, że olejków eterycznych nie wolno spożywać – ich doustne przyjmowanie może być niebezpieczne dla zdrowia.

Aromaterapia w domu – dyfuzory zapachowe i nie tylko 

Istnieją urządzenia, które umożliwiają bezpieczne stosowanie aromaterapii w domowym zaciszu. Dzięki nim możesz cieszyć się korzyściami płynącymi z olejków eterycznych, jednocześnie dbając o bezpieczeństwo i zdrowie swoich domowników. 

Dyfuzor do aromaterapii to nowoczesne urządzenie, które rozpyla mgiełkę z olejkiem w pomieszczeniu. Niektóre nawilżacze powietrza są przystosowane do stosowanie olejków eterycznych. Dzięki temu zwiększają wilgotność w pomieszczeniu, jednocześnie wzbogacając je o przyjemny aromat. 

Możesz też przetestować klasyczne drewniane patyczki lub kamienie wulkaniczne przeznaczone do aromaterapii, które rozpraszają olejki w sposób pasywny. 

Jeśli chcesz zastosować kominek do aromaterapii, zamiast olejków eterycznych rozcieńczonych w wodzie, alternatywnie możesz użyć wosków zapachowych, które zostały stworzone specjalnie do podgrzewania i zapewniają intensywny, długotrwały aromat. 

Lampy zapachowe, np. katalityczne nie stanowią typowych urządzeń do aromaterapii. Jeśli zależy Ci na skutecznej i bezpiecznej terapii zapachami postaw raczej na dyfuzory czy wspomniane wcześniej drewniane patyczki lub kamienie aromaterapeutyczne. 

Na początek warto zatem zainwestować w podstawowy zestaw do aromaterapii, który zawiera wybór najpopularniejszych olejków i prosty dyfuzor.

Bibliografia

1. J. Marwicka, K. Niemyska, S. Podraza Wydział Nauk o Zdrowiu, Wyższa Szkoła Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. . Lipińskiego w Kielcach Terapeutyczne właściwości aromaterapii https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2015.6-1.pdf [data dostępu: 21.01.2025]. 
2. R. Nurzyńska-Wierdak: Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych, Annales UMCS, 1, 2015, 1-19. 
3. Olejki eteryczne i aromaterapia. Jak bezpiecznie wyeliminować powszechne dolegliwości i naturalnie podkreślić swoje piękno? Red. Ewelina Kuryłowicz, wydanie 1, Białystok 2019 https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2019/03/Olejki_eteryczne_i_aromaterapia-_mala.pdf