Czy pranie w 60 i 90 stopniach kurczy ubrania?

Dlaczego ubrania kurczą się w praniu?

Zjawisko kurczenia się tkanin podczas prania nie jest przypadkowe i zależy od wielu czynników. Główną przyczyną jest narażenie włókien na działanie wysokiej temperatury i wilgoci, co prowadzi do zmiany ich struktury. Podczas produkcji większości tkanin włókna są rozciągane, aby uzyskać pożądaną strukturę i wymiary materiału. Pod wpływem ciepła i wody, włókna naturalnie dążą do powrotu do swojego pierwotnego stanu, czyli się kurczą.

Najczęstsze błędy, które popełniamy i które prowadzą do skurczenia ubrań po praniu, to ignorowanie metki z zaleceniami producenta. Wrzucanie wszystkich rzeczy do jednego programu piorącego to prosta droga do zniszczenia delikatnych tkanin. Również zbyt długi cykl prania czy intensywne wirowanie mogą przyspieszyć proces kurczenia się odzieży.

Największe ryzyko kurczenia się dotyczy tkanin naturalnych, zwłaszcza wełny i bawełny. Włókna wełniane mają strukturę łuskowatą, która pod wpływem ciepła i mechanicznego tarcia zaciska się i filcuje. Bawełna natomiast, szczególnie ta niepoddana specjalnej obróbce przeciw kurczeniu, może zmniejszyć swoje wymiary o 3 do 5%. Jedwab również należy do grupy materiałów wrażliwych na wysokie temperatury. To zaskakujące, ale nawet niektóre mieszanki z dodatkiem włókien syntetycznych mogą ulec deformacji, choć zazwyczaj w mniejszym stopniu niż materiały całkowicie naturalne.

Jakie materiały kurczą się przy 60 i 90 stopniach?

Pranie w temperaturach 60 i 90 stopni Celsjusza jest często wybierane do ręczników, pościeli czy bielizny, gdy zależy nam na dokładnej dezynfekcji. Choć niższe temperatury (30°C i poniżej) rzeczywiście wiążą się z mniejszym ryzykiem uszkodzenia tkanin, czasem wyższe są po prostu niezbędne dla zachowania higieny.

Przede wszystkim na kurczenie się ubrań w praniu w wysokich temperaturach narażone są materiały naturalne. Bawełna może znacząco zmienić swoje wymiary w 60°C, a w 90°C efekt ten będzie jeszcze bardziej widoczny. Szczególnie podatne są t-shirty bawełniane, które po jednym takim praniu mogą stać się o rozmiar mniejsze. Również dżinsy, zwłaszcza te zawierające duży procent bawełny, nie powinny być prane w tak wysokich temperaturach.

Wełna to materiał, który absolutnie nie toleruje prania powyżej 30°C – zarówno w 60, jak i 90 stopniach włókna wełniane nie tylko się kurczą, ale również filcują, co sprawia, że odzyskanie pierwotnego kształtu swetra czy szalika staje się praktycznie niemożliwe.

Jedwab również należy do grupy tkanin, które w wysokich temperaturach mogą ulec nieodwracalnemu zniszczeniu (przy temperaturze 60 stopni nawet kilkanaście procent). Oczywiście, istnieje  jedwab „washable”, który jest specjalnie obrobiony, by wytrzymać pranie w pralce. Należy jednak zachować ostrożność.

Z kolei len, choć jest trwałym materiałem, ma tendencję do kurczenia się w pierwszych kilku praniach, zwłaszcza w wyższych temperaturach. Dotyczy to szczególnie lnianych koszul, które mogą stracić nawet kilka centymetrów po bokach i na długości rękawów. Warto wiedzieć, że materiały mieszane, zawierające zarówno włókna naturalne jak i syntetyczne, zazwyczaj kurczą się w mniejszym stopniu niż te wykonane w 100% z surowców naturalnych.

Współczesne ubrania często zawierają mieszanki włókien naturalnych i syntetycznych, takich jak poliester, elastan czy nylon. Te materiały są mniej podatne na kurczenie się w wysokich temperaturach, jednak mogą ulegać deformacjom lub uszkodzeniom strukturalnym. Zaleca się pranie ich w temperaturze do 40°C, zgodnie z instrukcjami producenta, aby zachować ich właściwości i trwałość.

Jak bardzo może skurczyć się odzież w wyniku działania temperatury?

• Bawełna

Przy 60°C bawełna może skurczyć się o 3–5%.

Przy 90°C skurczenie może wynieść do 10%.

T-shirty i inne ubrania z bawełny, zwłaszcza te niskiej jakości, mogą skurczyć się o jeden rozmiar.

• Wełna

Przy 60°C wełna może skurczyć się o 10–20% i może ulec filcowaniu.

Przy 90°C skurczenie może wynieść 20–30%. Proces filcowania staje się bardziej intensywny, a materiał staje się sztywniejszy.

• Jedwab

Przy 60°C jedwab może skurczyć się o 5–10%. Może także stracić swoje właściwości estetyczne (np. połysk, miękkość).

Przy 90°C jedwab może ulec zniszczeniu lub osłabieniu struktury, co prowadzi do utraty jego jakości.

• Len

Przy 60°C len może skurczyć się o 5–8%. Warto dodać, że len ma tendencję do większego kurczenia się w pierwszych kilku praniach.

Przy 90°C skurczenie może wynieść do 8–10%, zwłaszcza w przypadku odzieży, która nie została specjalnie przygotowana do wysokich temperatur.

• Poliester

Przy 60°C poliester może skurczyć się o 2–3%.

Przy 90°C może skurczyć się o 5–7%, ale bardziej podatny jest na deformacje strukturalne, szczególnie w przypadku materiałów z domieszką elastanu.

Czy suszarka kurczy ubrania?

Tak, suszarka kurczy ubrania i może to robić nawet bardziej efektywnie niż samo pranie w wysokiej temperaturze. Działanie suszarki bębnowej opiera się na połączeniu ruchu obrotowego z gorącym powietrzem, co dla wielu tkanin stanowi prawdziwe wyzwanie. Proces ten powoduje gwałtowne odparowanie wilgoci z włókien, co przyspiesza ich kurczenie się.

Niektóre tkaniny bawełniane mogą skurczyć się nawet o 20% po kilkukrotnym użyciu suszarki w wysokiej temperaturze. Co więcej, suszarka ma tendencję do uszkadzania elastycznych włókien w materiale, co może prowadzić nie tylko do zmniejszenia rozmiaru, ale również do utraty elastyczności. Na przykład, elastan obecny w wielu spodniach jeansowych czy legginsach może stracić swoje właściwości po kilku cyklach suszenia.

Ponadto, skurczone ubrania w suszarce często wykazują nierównomierne zmniejszenie wymiarów – niektóre części garderoby mogą się bardziej skurczyć niż inne, co prowadzi do deformacji całego ubrania. Weźmy na przykład koszulki – po kilku cyklach suszenia w wysokiej temperaturze mogą one stać się krótsze i węższe w ramionach, zachowując jednocześnie oryginalną szerokość w pasie.

Jeśli zależy ci na trwałości ubrań, rozważ alternatywne metody suszenia, takie jak suszenie na powietrzu lub korzystanie z programów o niskiej temperaturze w suszarce. Niektóre nowoczesne urządzenia posiadają specjalne programy do delikatnych tkanin, które minimalizują ryzyko skurczenia się odzieży, korzystając z niższych temperatur i delikatniejszego ruchu bębna.

Co robić żeby pranie nie kurczyło się w praniu?

​Aby zapobiec kurczeniu się ubrań podczas prania, warto zastosować kilka sprawdzonych metod.

• Przeczytaj etykiety na ubraniach – zawierają informacje o maksymalnej temperaturze prania oraz innych wskazówkach dotyczących pielęgnacji. ​
• Segreguj ubrania według rodzaju tkanin – delikatne materiały, takie jak wełna czy jedwab, pierz w specjalnych programach lub ręcznie. ​
• Wybieraj niższe temperatury prania – dla tkanin bawełnianych, które są szczególnie narażone na skurczenie się, wybieraj niższe temperatury – zazwyczaj 30–40°C będzie wystarczające do usunięcia większości zabrudzeń. ​
• Używaj nowoczesnych detergentów – skutecznych nawet w niskich temperaturach, co pozwala na skuteczne pranie bez ryzyka skurczenia się tkanin.
• Zastosuj siatki do prania – szczególnie przy delikatnych tkaninach, które zmniejszają mechaniczne tarcie podczas cyklu piorącego. ​
• Ogranicz prędkość wirowania – aby zmniejszyć ryzyko skurczenia się ubrań, zwłaszcza tych wykonanych z delikatnych materiałów. ​

Nowoczesne pralki oferują programy prania w niższych temperaturach, skuteczne w usuwaniu zabrudzeń, co pozwala na oszczędność energii i ochronę tkanin. Współczesne detergenty są również skuteczne w niższych temperaturach, co zmniejsza potrzebę prania w 60°C czy 90°C .​

Co zrobić jeżeli pranie już się skurczyło?

• W przypadku bawełny i niektórych innych tkanin naturalnych, możesz spróbować je delikatnie rozciągnąć, gdy są jeszcze wilgotne. Nałóż mokre ubranie na wieszak lub rozłóż na ręczniku, delikatnie naciągając do pożądanego rozmiaru.
• Dla tkanin takich jak bawełna czy wełna, skuteczną metodą jest namoczenie odzieży w letniej wodzie z dodatkiem odżywki do włosów. Odżywka zmiękcza włókna, ułatwiając ich rozciąganie. Po około 30 minutach moczenia, delikatnie odciśnij nadmiar wody i powoli rozciągaj materiał w kierunku, w którym się skurczył. Susz ubranie na płasko, najlepiej na ręczniku.
• Jeśli nie chcesz moczyć odzieży, użyj żelazka z funkcją pary. Trzymaj je kilka centymetrów nad materiałem i delikatnie rozciągaj tkaninę ręcznie. Para zmiękcza włókna, ułatwiając ich rozciąganie bez namaczania 
• Pranie z dodatkiem gliceryny może pomóc w przywróceniu pierwotnego rozmiaru odzieży. Wymieszaj 100 ml gliceryny z 4 litrami letniej wody i zanurz skurczone ubranie na około 30 minut. Po namoczeniu, delikatnie ugniataj materiał, a następnie rozciągaj go ręcznie. Susz na płasko, aby uniknąć deformacji.
• W przypadku wełnianych swetrów, po namoczeniu i odciśnięciu nadmiaru wody, zapakuj je w folię aluminiową i włóż do zamrażalnika na kilka godzin. Po wyjęciu, podczas odmrażania, delikatnie rozciągaj materiał. Ta metoda może pomóc w przywróceniu pierwotnego kształtu odzieży.