Rodzaje alergii u dzieci
Alergiczny nieżyt nosa, czyli bezbarwny, lejący, wodnisty katar u dziecka – katar sienny. Jest to najczęściej występujący objaw alergii. Wywołują go:
- pyłki roślin (sezonowo),
- roztocza, zarodniki pleśni, alergeny zwierzęce (całorocznie).
Alergie pokarmowe u dzieci, zwłaszcza niemowląt, na:
- białko mleka krowiego,
- jaja,
- orzechy,
- ryby i owoce morza,
- soję,
- gluten.
Reakcję alergiczną może wywołać każdy pokarm. Alergie pokarmowe często idą w parze z atopowym zapaleniem skóry (AZS) lub astmą.
Alergie kontaktowe wywołuje głównie nikiel (metal) i neomycyna (antybiotyk).
Skąd się bierze alergia u dzieci?
- Jeśli jeden z rodziców jest alergikiem, prawdopodobieństwo jej wystąpienia u dziecka wynosi 30-40%.
- Jeśli alergię ma mama i tata, ryzyko zachorowania wzrasta do 60-80%.
- Jeśli ani mama, ani tata nigdy nie byli alergikami, dzieci są zagrożone w 15%.
Ogromny wpływ na rozwój alergii mają czynniki środowiskowe. Życie w sterylnych pomieszczeniach, z których wychodzi się na zanieczyszczone ulice, osłabia odporność i zagraża dzieciom, których układ oddechowy nie jest do końca dojrzały.
Alergia u dzieci – czy da się jej zapobiec?
W profilaktyce ważne miejsce zajmuje poród naturalny i karmienie piersią przynajmniej przez 6 miesięcy. Niestety, na ten temat krąży wiele mitów – badania naukowe mówią że, dieta eliminacyjna matki karmiącej piersią nie zapobiega alergii u niemowlęcia, a może wywołać anemię lub niedożywienie kobiety, która w okresie laktacji ma większe zapotrzebowanie żywieniowe.
Istotne jest stopniowe rozszerzanie diety dziecka. Rozszerzając dietę maluszka, nie obawiajmy się produktów potencjalnie alergizujących, nowości wprowadzajmy pojedynczo, w godzinach przedpołudniowych. To ułatwia obserwowanie reakcji dziecka.
Ważny jest też styl życia, np. rzucenie palenia. Dzieci narażone na dym tytoniowy są bardziej chorowite, podatne na alergie i astmę. Szkodzi także smog. Monitorując jakość powietrza i widząc wysokie stężenie szkodliwych pyłów można np. zrezygnować ze spaceru, stosować maseczki antysmogowe, a w pomieszczeniach wysokiej jakości oczyszczacze z filtrem HEPA. Pamiętajmy jednak, że ważna jest równowaga. Sterylna czystość nie wspomaga dziecięcej odporności. Układ immunologiczny potrzebuje kontaktu z mikroorganizmami i alergenami, by się na nie uodpornić.
Rozwój alergii u dziecka - marsz alergiczny
Objawy alergii u dzieci nie zawsze są wyraźne, pojawiają się w przebiegu wielu chorób. Czasem alergia ujawnia się w pierwszych miesiącach życia, rodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz zmiany skórne, które z reguły wyciszają się przed 3. urodzinami, ale zostają zastąpione kolejnymi objawami: katarem alergicznym u dziecka lub astmą. To tzw. marsz alergiczny, czyli długotrwała ewolucja choroby.
Objawy alergii u dzieci - kiedy do lekarza
Nie warto czekać, aż dziecko wyrośnie z alergii pokarmowej i AZS, bo to długie lata dokuczliwych objawów, dyskomfortu, negatywnych emocji, a nawet problemów rozwojowych. Najlepiej szybko rozpocząć leczenie - tym bardziej, że alergie często idą w parze z astmą i zwiększają wrażliwość na kolejne alergeny.
Jakie objawy alergii powinny wzbudzić czujność rodziców?
- Częste infekcje (bezgorączkowe).
- Przewlekłe dolegliwości - długotrwały, często nawracający katar z blokadą nosa, seryjnym kichaniem, zapaleniem spojówek.
- Powtarzające się bóle brzucha, biegunki, nudności.
- Kaszel po wysiłku fizycznym oraz w nocy.
- Okresowe duszności ze świstem oskrzeli.
- Pogarszająca się kondycja skóry.
Po ich zauważeniu, należy najpierw ograniczyć kontakt dziecka z alergenem i skonsultować się z pediatrą. Jeśli ten potwierdzi podejrzenia, skieruje do poradni alergologicznej. U maluszków z objawami alergii pokarmowej najpierw standardowo wykonuje się próbę eliminacji i prowokacji. Dzieciom od 6. Miesiąca można wykonać badania z krwi. Ich wyniki potwierdzają obecność przeciwciał IgE, co jednak nie zawsze pozwala na jednoznaczną diagnozę. Miarodajne są alergiczne testy skórne, ale wykonuje się je dopiero od 3. roku życia.
Walka z alergią - odczulanie i zmiana stylu życia
Rozpoznanie alergii wymaga holistycznej oceny i współpracy rodziców. Diagnostykę należy rozpocząć jak najwcześniej. Objawy alergii u dziecka przypominają infekcje wirusowe i bakteryjne. Infekcje wirusowe leczy się objawowo, zakażenia bakteryjne antybiotykami, a alergie glikokortykosteroidami albo lekami przeciwleukotrienowymi, trzeba też unikać ekspozycji na czynniki drażniące.
Bardzo dobre wyniki daje odczulanie, czyli immunoterapia. Stosuje się ją od 5. roku życia. Łagodzi przebieg, a nawet prowadzi do ustąpienia choroby. Ponadto zmniejsza wrażliwość na alergeny i sprawia, że dzieci przyjmują mniej leków. W walce z alergią ważna jest modyfikacja stylu życia. Aktywność fizyczna i odpowiednia dieta sprzyjają budowaniu dziecięcej odporności - kluczowej w patogenezie chorób alergicznych.
prof. dr hab. n. med. Krystyna Wąsowska-Królikowska - alergolog dziecięcy, pediatra, gastroenterolog dziecięcy, gastroenterolog, alergolog - Salve Medica