Jak zadbać o higienę intymną w ciąży?

Dlaczego higiena intymna w ciąży jest tak ważna?

Higiena miejsc intymnych jest w ciąży niezwykle istotna, ponieważ w tym okresie mechanizmy obronne kobiety, chroniące ją przed zakażeniem drobnoustrojami, ulegają osłabieniu. Wynika to zarówno z działania hormonów ciążowych, jak i zmian w układzie immunologicznym. Musi on jednocześnie wykonywać dwa przeciwstawne działania: rozpoznawać i niszczyć wnikające do organizmu matki „obce” patogeny (bakterie, grzyby), a jednocześnie nie atakować rozwijającego się w jej macicy płodu.

Skutkiem tego jest większa podatność okolic intymnych na infekcje, nadwrażliwość skóry i skłonność do reakcji alergicznych czy mikrourazów. PH pochwy, wynoszące w warunkach prawidłowych około 4,5-5 i stanowiące jej skuteczną ochronę, w ciąży podwyższa się pod wpływem estrogenów. Dodatkowo znaczne przekrwienie okolicy sromu, pochwy i krocza, a także zastój krwi w żyłach spowodowany przez ucisk powiększonej macicy sprzyjają namnażaniu się bakterii, wirusów i grzybów.

Jak powinna wyglądać higiena intymna w ciąży?

Prawidłowa higiena powinna wspomagać naturalne mechanizmy obronne organizmu. Myć należy wyłącznie zewnętrzne narządy płciowe, 1-2 razy dziennie. Nie powinno się przy tym usuwać śluzu pochwowego ani wykonywać irygacji pochwy.

Mycie przeprowadza się od przodu do tyłu (tzn. od wzgórka łonowego w kierunku odbytu), aby nie przenosić bakterii jelitowych w stronę pochwy. Podstawowym środkiem myjącym jest ciepła woda. Typowe mydła powodują wysuszanie śluzówki ze względu na ich zasadowe pH, nie zaleca się także używania żeli i płynów do kąpieli dających pachnąca pianę. Lepsze są środki oparte na bardzo łagodnych komponentach myjących. Żel do higieny intymnej powinien mieć pH około 5,5. Warto, aby płyn do higieny intymnej w ciąży zawierał kwas mlekowy lub probiotyki (zwykle Lactobacillus) i prebiotyki (inulina).

Podmywać powinno się ręką, niewskazane są myjki i gąbki ze względu na wywierane przez nie zbyt duże tarcie oraz rozmnażania się w nich drobnoustrojów. Po umyciu należy miejsca intymne dobrze wysuszyć ręcznikiem papierowym lub bawełnianym przeznaczonym tylko do tego celu.

W przypadku podrażnień warto kupować żel do higieny intymnej zawierający substancje kojące, takie jak alantoina, pantenol czy wyciąg z rumianku, wybierając ten o najmniejszej ilości barwników i kompozycji zapachowych.

Higiena miejsc intymnych w ciąży – czego nie robić?

• Nie należy stosować gorących kąpieli w wannie, gdyż temperatura powyżej 36-37 stopni sprzyja rozpulchnieniu śluzówki narządów intymnych i zwiększonej przenikalności drobnoustrojów. Lepszą metodą jest skierowanie strumienia ciepłej wody za pomocą prysznica na narządy płciowe.
• W prawidłowej ciąży nie  ma potrzeby używania wkładek ani podpasek. Jeśli jest taka konieczność, trzeba wybierać możliwie cienkie, delikatne i nieperfumowane ze względu na ryzyko otarć i alergizacji.
• Na okolice intymne nie powinno się stosować talku.
• Obcisłe stringi wpijające się w szparę międzypośladkową są w ciąży idealną drogą przenoszenia bakterii z odbytu do pochwy. Dlatego w ciąży należy nosić bieliznę z naturalnych materiałów, jak bawełna czy bambus. Najlepiej też, by były to rzeczy białe lub w jasnych kolorach, ponieważ barwniki często alergizują. Do spania korzystniejsze są koszule nocne niż piżamy, ponieważ zapewniają swobodny dostęp powietrza. Najlepiej na noc zrezygnować z zakładania bielizny.

Depilacja miejsc intymnych w ciąży – jaka metoda jest najbezpieczniejsza?

Kwestia depilacji miejsc intymnych w ciąży jest kontrowersyjna, bo wynika bardziej z uwarunkowań kulturowych niż medycznych. Owłosienie łonowe może być postrzegane zarówno jako korzystny czynnik w utrzymaniu prawidłowego mikrobiomu okolic intymnych, jak też jako potencjalne źródło bakterii chorobotwórczych. Mimo że wiele kobiet nie może pogodzić się z obecnością włosów łonowych, nie jest wymagane usuwanie owłosienia do porodu i w zdecydowanej większości szpitali nie robi się tego rutynowo.

W ciąży depilacja miejsc intymnych jest bardziej ryzykowna ze względu na znaczne przekrwienie tej okolicy, jej fizjologiczny obrzęk i rozpulchnienie. Do tego dochodzi zwiększona wrażliwość dotykowa i skłonność do tworzenia się żylaków, często dużych. Golenie owłosienia w tym okresie często łączy się ze zwiększonym ryzykiem zapalenia mieszków lub wrastania odrastających włosów w skórę. Na pewno niezalecane jest usuwanie owłosienia z użyciem lasera. Niewskazane są również metody „na gorąco” z użyciem wosku ze względu na poszerzenie naczyń włosowatych, skłonność do tworzenia się pajączków naczyniowych i ogólnego przekrwienia skóry. Stosowanie kremów do depilacji powinno być natomiast poprzedzone próbą wykonaną na małym fragmencie skóry, nawet u kobiet, które dobrze tolerowały taki preparat przed ciążą. Stosunkowo bezpieczne wydają się metody depilacji pastą cukrową i woskiem na zimno, ale należy liczyć się z tym, że ból będzie bardziej odczuwalny niż był przed ciążą.

lek. Paweł Biesiada, ginekolog-położnik

Chcesz wiedzieć więcej?

Dołącz do grupy Rodzice, Rossnę! na Facebooku! – to przestrzeń do rozmów, wymiany doświadczeń oraz dzielenia się wskazówkami dotyczącymi wychowania.

Dołączam

Posłuchaj podcastu Rodzice, Rossnę! – znajdziesz tam porady i wskazówki od specjalistów, którzy poruszają najważniejsze tematy związane z ciążą i opieką nad noworodkiem.

Słucham

Spakuj wyprawkę do szpitala – pobierz listę niezbędnych rzeczy potrzebnych do porodu i tuż po porodzie. Dla komfortu Twojego i dziecka! 

Pobieram