Melon – rodzaje, właściwości, kalorie, wartości odżywcze

Jakie są rodzaje melona, jak wyglądają i smakują?

Melon to jeden z najbardziej orzeźwiających i aromatycznych owoców, ceniony za swój soczysty miąższ, słodki smak i bogactwo składników odżywczych. Należy do rodziny dyniowatych. Doskonale gasi pragnienie i dostarcza cennych witamin oraz minerałów.

Istnieje wiele rodzajów melona, które różnią się wyglądem, smakiem i aromatem, oferując szeroką gamę doznań smakowych.

• Melon Kantalupa. Ma okrągły kształt, skórkę pokrytą siateczkowatym wzorem i miąższ w kolorze pomarańczowym. Jest niezwykle aromatyczny, a jego smak jest słodki i lekko piżmowy.
• Melon Miodowy (Honeydew). Posiada gładką, jasnozieloną lub żółtą skórkę i soczysty, słodki miąższ o kolorze jasnozielonym lub bladożółtym. Jego smak jest delikatnie miodowy i bardzo orzeźwiający, idealny do gaszenia pragnienia w upalne dni.
• Melon Galia. Może pochwalić się skórką o barwie żółtej do brązowej, która dojrzewając zmienia kolor. Miąższ jest zielony lub jasnozielony, bardzo soczysty i ma intensywny, słodki i aromatyczny smak, często z nutami ananasa.
• Melon Piel de Sapo. Znany również jako „skóra żaby” ze względu na swoją ciemnozieloną, plamkowaną skórkę. Miąższ jest biały lub jasnozielony, bardzo słodki i chrupiący.

Z pewnością chcesz kupić jak najświeższy owoc. Wybierz taki, którego waga jest adekwatna do rozmiaru. Zwróć uwagę na zapach – powinien być intensywny i słodki przy szypułce) oraz dźwięk powstający podczas opukiwania (głuchy odgłos przy stukaniu).

Melon właściwości – który jest najzdrowszy?

Wszystkie odmiany melona są zdrowe i dostarczają wiele cennych właściwości odżywczych, jednak minimalne różnice w składzie mogą sprawić, że niektóre wyróżniają się pod pewnymi względami.
Melon jest przede wszystkim doskonałym sposobem na nawodnienie. Składa się w około 90% z wody, co czyni go idealnym na upały. Wysoka zawartość wody i błonnika wspiera trawienie i pomaga w prawidłowej pracy jelit.

Owoce te zawierają również szereg antyoksydantów, takich jak witamina C, beta-karoten (zwłaszcza w odmianach o pomarańczowym miąższu jak kantalupa) oraz związki fenolowe, które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. Odmiany o intensywniejszym kolorze miąższu, takie jak kantalupa, często uznaje się za nieco bardziej wartościowe pod względem zawartości beta-karotenu, który jest prekursorem witaminy A, ważnej dla wzroku i skóry. Jednakże, wszystkie melony są niskokaloryczne i bogate w minerały, co sprawia, że każdy z nich jest korzystny dla zdrowia. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, który jest najzdrowszy – wybór zależy od preferencji smakowych i konkretnych potrzeb żywieniowych.

Jakich witamin dostarcza i wartości odżywczych?

Melon to wartościowy owoc, który dostarcza szeregu kluczowych witamin i innych cennych wartości odżywczych, przyczyniając się do dobrego zdrowia. Głównym atutem melona jest wysoka zawartość witaminy C, która jest silnym antyoksydantem i wspiera układ odpornościowy. Średniej wielkości porcja melona (ok. 150g) może dostarczyć znaczną część dziennego zapotrzebowania na witaminę C (np. ok. 30–50 mg w kantalupie, co stanowi 37–62% RWS). Odmiany o pomarańczowym miąższu, takie jak kantalupa, są również doskonałym źródłem beta-karotenu, który w organizmie przekształca się w witaminę A, niezbędną dla zdrowia oczu, skóry i błon śluzowych. W 150g kantalupy znajdziemy około 3000–4000 µg beta-karotenu, co przekłada się na około 250–333 µg ekwiwalentu retinolu, czyli około 28–47% dziennego zapotrzebowania na witaminę A. Melon zawiera również witaminy z grupy B (np. B1, B3, B6), ważne dla metabolizmu energetycznego, a także niewielkie ilości witaminy K i witaminy E.

Jeżeli chodzi o minerały, melon jest bogaty w potas, który jest kluczowy dla utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi i równowagi wodno-elektrolitowej. Średnia porcja melona dostarcza około 250–400 mg potasu, co stanowi około 5–9% dziennego zapotrzebowania. Zawiera także niewielkie ilości magnezu i manganu. Melon dostarcza również błonnika pokarmowego (około 1.5g na 150g owocu), wspierającego trawienie, a dzięki wysokiej zawartości wody doskonale nawadnia organizm.

Ile ma kalorii i cukru, jaki indeks glikemiczny?

Melon to owoc o niskiej kaloryczności, co sprawia, że jest dobrym wyborem na diecie i podczas odchudzania. 100 g melona (w zależności od odmiany i stopnia dojrzałości) dostarcza zazwyczaj od 30 do 40 kcal. dodatkowo jego wysoka zawartość wody i błonnika zapewnia uczucie sytości. Zawiera naturalne cukry, takie jak fruktoza, glukoza i sacharoza. W 100 g melona znajduje się zazwyczaj od 6 do 9 gramów cukru.

Indeks glikemiczny (IG) tego owocu jest zazwyczaj umiarkowany do wysokiego, choć różni się nieco w zależności od odmiany i stopnia dojrzałości. Przykładowo, kantalupa ma IG w granicach 60–65, a melon miodowy około 65–70. Oznacza to, że należy go jeść z umiarem. Ostrożność powinni zachować szczególnie cukrzycy i osoby z insulinoopornością. Mimo wyższego IG niż niektóre inne owoce, melon nadal jest bogaty w składniki odżywcze i może być częścią zbilansowanej diety, szczególnie w umiarkowanych porcjach.

Czy są przeciwwskazania do jedzenia melona?

Istnieją pewne sytuacje w których należy zachować ostrożność.

• Wspomniana już cukrzyca – dla osób z zaburzeniami glikemicznymi ważne jest monitorowanie poziomu cukru we krwi i uwzględnianie owocu w ogólnym bilansie węglowodanowym diety.
• Dla niektórych osób z bardzo wrażliwym układem pokarmowym, spożycie dużej ilości melona (zwłaszcza na noc) może prowadzić do wzdęć lub dyskomfortu ze względu na zawartość błonnika i cukrów fermentujących.
• Alergia występuje rzadko. W jej przebiegu mogą pojawić się objawy skórne i ze strony układu pokarmowego. 
• Melon, podobnie jak inne owoce, może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami moczopędnymi ze względu na wysoką zawartość potasu.

Czy można jeść melona w ciąży i podawać go dzieciom?

Jest to doskonały owoc dla kobiet w ciąży, ponieważ dostarcza dużo wody, co pomaga w nawodnieniu, a także witaminy C, potasu i błonnika, które wspierają odporność, regulują ciśnienie krwi i zapobiegają zaparciom, często występującym w ciąży. Należy jednak zawsze dbać o higienę – dokładnie umyć skórkę melona przed krojeniem, aby uniknąć ryzyka zakażenia bakteriami, które mogą znajdować się na powierzchni. Po pokrojeniu należy go spożyć od razu lub przechowywać w lodówce. Jest bezpieczny także podczas karmienia piersią.

Jest również świetnym wyborem dla dzieci ze względu na swój słodki smak. Jest to naturalna i zdrowa przekąska. Należy podawać go w kawałkach dostosowanych do wieku dziecka, aby uniknąć ryzyka zadławienia. Dla niemowląt i bardzo małych dzieci powinien być podawany w postaci purée lub drobno pokrojonych kawałków.

Melon w kosmetyce – jak się go wykorzystuje?

Jest cenionym składnikiem w kosmetyce ze względu na swoje właściwości nawilżające, odświeżające, antyoksydacyjne. Wykorzystuje się głównie ekstrakty z miąższu oraz olej z nasion melona.

Ekstrakty z miąższu melona są bogate w wodę, witaminy (szczególnie C i A w postaci beta-karotenu), minerały oraz naturalne cukry, które działają intensywnie nawilżająco na skórę, wiążąc wodę w naskórku i zapobiegając jej utracie. Dzięki temu skóra staje się bardziej elastyczna, gładka i promienna. Antyoksydanty w melonie chronią skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, co spowalnia procesy starzenia. Stosuje się je w kremach nawilżających, maskach do twarzy, tonikach i żelach pod prysznic, zapewniając uczucie świeżości i ukojenia.

Olej z nasion melona (np. z arbuza, ale także innych odmian) jest również wartościowym składnikiem. Jest lekki, szybko się wchłania i jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspierają barierę lipidową skóry, chroniąc ją przed przesuszeniem. Zawiera także witaminę E, która działa regenerująco i przeciwstarzeniowo. Olej ten jest często wykorzystywany w serum do twarzy, olejkach do masażu i kosmetykach do włosów, szczególnie tych suchych i zniszczonych, dodając im blasku i elastyczności.