Kolagen – sekret pięknej skóry, mocnych włosów i paznokci

Czym jest kolagen?

Kolagen (grec. κόλλα (kólla) – klej) to unikalne białko, a zarazem jeden z najważniejszych składników budulcowych w organizmie, który zapewnia tkankom niezwykłą elastyczność i wytrzymałość jednocześnie.

Stanowi ok. 1/3 wszystkich białek w organizmie [1]. Odpowiada za powstawanie włókien kolagenowych, które można porównać do trójwymiarowej sieci lub rusztowania stanowiącego podporę dla tkanek – dzięki niej zachowują swoją elastyczność i wytrzymałość. 
Można zatem powiedzieć, że kolagen buduje   skórę, włosy i paznokcie, ale także ścięgna, stawy i kości. (W tym artykule skupimy się jednak na pierwszych trzech obszarach).

Synteza kolagenu odbywa się głównie w fibroblastach – komórkach skóry odpowiedzialnych również za produkcję m.in. elastyny czy kwasu hialuronowego.   Co ważne, organizm potrafi wytwarzać kolagen samodzielnie. Przez wiele lat jego poziom utrzymuje się na względnie stałym poziomie – zużywany kolagen jest regularnie rozkładany i na bieżąco uzupełniany. Jednak już od około 25. roku życia [2] naturalna produkcja zaczyna stopniowo spadać, mimo że zapotrzebowanie organizmu na ten składnik pozostaje takie samo, a czasem nawet wzrasta.

Ponieważ kolagen pełni kluczową rolę w utrzymaniu dobrej kondycji m.in. skóry, włosów i paznokci, jego niedobory z wiekiem stają się coraz bardziej odczuwalne. Z tego powodu rośnie zainteresowanie metodami wspierającymi naturalną syntezę kolagenu – zwłaszcza poprzez odpowiednio dobrane kosmetyki.

Typy i rodzaje kolagenu

Istnieje kilka typów kolagenu, spośród których kluczowe znaczenie mają:

• Typ I – najczęściej występujący, obecny głównie w skórze, kościach oraz ścięgnach;
• Typ II – występujący w chrząstkach i stawach;
• Typ III   – obecny m.in. w skórze, naczyniach krwionośnych oraz niektórych narządach wewnętrznych.

Kolejne typy (łącznie jest ich ponad 28! [1] są mniej znane, ale nie mniej istotne dla funkcjonowania organizmu. 
Kolagen można podzielić ze względu na jego pochodzenie – na zwierzęcy (pozyskiwany z tkanek zwierząt) oraz tzw. kolagen roślinny, określany również jako peptyd roślinny.

Dawniej największym zainteresowaniem cieszył się kolagen wołowy lub wieprzowy. W ostatnim czasie coraz większą popularność zyskuje kolagen rybi, zwany także kolagenem morskim, który charakteryzuje się lepszą przyswajalnością i skuteczniejszym działaniem. Pozyskuje się go z łusek ryb morskich.

Właściwości kolagenu dla skóry, włosów i paznokci

Jeśli kolagen jest wytwarzany przez organizm w takim samym tempie i ilości, Twoja skóra, włosy i paznokcie pozostają dłużej w dobrej kondycji. Przyjrzyjmy się bliżej temu, na co pomaga kolagen.

Skóra

Jak kolagen wpływa na skórę? Sprawia, że:

• jest nawilżona, jędrna, elastyczna i przyjemna w dotyku,
• szybciej się regeneruje,
• ma wyrównany koloryt,
• rozszerzone naczynka krwionośne stają się mniej widoczne,
• powstałe na niej rany, stany zapalne, podrażnienia sprawniej się goją,
• znacznie później zauważasz na niej pierwsze oznaki starzenia.

Włosy

Wpływ kolagenu na włosy również jest bardzo istotny. Dzięki niemu:

• pasma są mocniejsze i bardziej odporne na uszkodzenia (spowodowane, np. wysoką temperaturą, wiatrem, słoną wodą, itd.)
• łodyga włosa jest bardziej odporna na wysuszenie,
• pasma są sprężyste, elastyczne i pełne blasku,
• skóra głowy jest bardziej nawilżona, co spowalnia jej proces starzenia się,
• cebulka włosa jest mocniejsza i zregenerowana, co może stanowić wsparcie, np. przy wypadania włosów.

Paznokcie

Kolagen ma także istotny wpływ na kondycję paznokci. Jak działa? Wzmacnia ich całościową strukturę. Dzięki temu:

• są twarde,
• rzadziej się łamią,
• nie rozdwajają się,
• nie są matowe i mają naturalny połysk.

Niedobór kolagenu w skórze, włosach i paznokciach. Czym skutkuje?

Jak już wiesz, ilość produkowanego w organizmie kolagenu zmniejsza się wraz z wiekiem. Ma to związek z postępującym procesem starzenia się (osłabiają się struktury odpowiedzialne za produkcję tego składnika).

Co więcej, istnieją czynniki, które mogą dodatkowo przyspieszać jego degradację. Co niszczy kolagen w organizmie? Codzienne nawyki czy zachowania, jak:

• niewłaściwa pielęgnacja skóry, włosów i paznokci,
• zaburzenia hormonalne,
• stres,
• częsta ekspozycja na słońce bez stosowania kosmetyków z filtrami UV,
• palenie papierosów.

Na uszkodzenia włókien kolagenowych mogą wpływać również różne choroby oraz niezdrowy tryb życia, w tym złe nawyki żywieniowe.
Zmniejszana ilość kolagenu skutkuje:

• mniej nawilżoną, bardziej wiotką skórą, na której są bardziej widoczne zmarszczki,
• przesuszonymi i łamliwymi włosami. Może być nawet przyczyną ich wypadania oraz przedwczesnego łysienia [3],
• osłabieniem płytki paznokci, ich większą łamliwością i skłonnością do rozdwajania się.

Jak uzupełnić kolagen?

Z wiekiem oraz pod wpływem różnych czynników zewnętrznych poziom kolagenu w organizmie stopniowo się obniża. Na szczęście istnieje kilka skutecznych sposobów, by wspomóc jego odbudowę i uzupełnić niedobory – zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz.

Kolagen w diecie

Kolagen to białko, które występuje w wielu pokarmach, dlatego można je uzupełniać za pomocą diety.

W czym jest kolagen? Produkty bogate w ten składnik to m.in.: buliony z kości, żelatyna, ryby w galarecie czy nawet kurze łapki.

Coraz większą popularność zyskuje tzw. dieta kolagenowa – oparta na zwiększonej podaży białka i dobrze zbilansowanym jadłospisie.

W jej ułożeniu pomocny może być dietetyk, który dopasuje plan do indywidualnych potrzeb.

Kolagen w kosmetykach

Kolagen stosowany na skórę tworzy na jej powierzchni hydrofilowy film, który zapobiega utracie przez nią wody i pomaga zachować jej odpowiedni poziom nawilżenia.

Możesz sięgnąć po:

• krem z kolagenem – stanowi wsparcie dla skóry, która traci jędrność i elastyczność. Działa nawilżająco, wygładzająco, sprawia, że skóra jest bardziej sprężysta, a drobne zmarszczki i linie stają się mniej widoczne. 
• serum z kolagenem – zawiera większe stężenie składnika aktywnego niż krem. Jego zazwyczaj wzbogacona o inne substancje pielęgnujące i regenerujące skórę.
• żel do mycia twarzy z kolagenem – delikatnie oczyszcza i nawilża skórę.
• Warto wiedzieć, że kolagen rzadko występuje w kosmetykach jako jedyny składnik aktywny. Znacznie lepsze efekty przynoszą formuły łączące go z innymi substancjami o uzupełniającym działaniu. Kluczowe są więc dobrane składniki – oto przykładowe duety, które działają szczególnie skutecznie:
• Kolagen i witamina C – witamina C pełni kluczową bardzo ważną rolę w syntezie kolagenu i wspiera ten proces. Działając razem, kolagen i witamina C poprawiają kondycję skóry i przyspieszają jej odnowę.
• Kolagen i retinol – retinol wspiera naturalną produkcję kolagenu, dzięki czemu skóra staje się bardziej jędrna i wygładzona.
• Kolagen z kwasem hialuronowym – ten duet skutecznie wspiera nawilżenie skóry i ogranicza utratę wody z naskórka.

A jaki kolagen na włosy?

Szukaj go przede wszystkich w szamponach, odżywkach i maskach.

Kosmetyki do włosów z kolagenem nawilżą pasma, wzmocnią je, wygładzą i sprawią, że będą sprężyste i pełne blasku.

Dzięki ich regularnemu stosowaniu włosy będą też bardziej odporne na uszkodzenia.

A jak zadbać o paznokcie?

Stosowanie kolagenu na paznokcie pomaga wzmocnić ich strukturę, zapobiega łamliwości oraz wspiera ich zdrowy wzrost. Regularne używanie preparatów, takich jak serum lub odżywka z kolagenem, dostarcza niezbędnych składników odbudowujących i nawilżających. Dzięki temu paznokcie stają się bardziej odporne na uszkodzenia, mniej rozdwajają się i wyglądają zdrowo oraz zadbanie.

Suplementacja kolagenem

Aby uzupełnić kolagen możesz sięgnąć po odpowiednie produkty spożywcze, kosmetyki z peptydami kolagenowymi, a także... suplementy diety.

Tak – kolagen można przyjmować doustnie, a na rynku dostępny jest w różnych formach: proszku, płynie (np. w buteleczkach typu shot), kapsułkach, tabletkach, a nawet uwielbianych przez wszystkich żelkach. 😊

Jedną z najczęściej wybieranych form jest kolagen do picia w proszku – głównie ze względu na wygodę stosowania. Wystarczy rozpuścić go w wodzie, soku lub koktajlu. Często zawiera też dodatki smakowe, co poprawia komfort suplementacji.

Kolagen w tej formie sprzedawany jest zazwyczaj w większych opakowaniach z miarką (wystarczających na około miesiąc kuracji) lub w poręcznych saszetkach z jednorazową porcją.

W przypadku suplementacji kluczowe znaczenie mają regularność i odpowiedni czas stosowania – (badania na temat kolagenu są zazwyczaj publikowane po upływie ok. 12 tygodni jego stosowania).

Jeśli zdecydujesz się na suplementację, zawsze stosuj się do zaleceń producenta – zarówno pod względem dawkowania, jak i częstotliwości przyjmowania.

Bibliografia

1. D. Żelaszczyk, A. Waszkielewicz, H. Marona, Kolagen - struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej https://www.academia.edu/download/47247694/emk2012-003.pdf [data dostępu: 27.08.25].
2. Kolagen - Kompilacja mat. ARCHIWALNYCH, https://colway.pl/wp-content/uploads/2021/11/Kolagen-Kompilacja-mat.-Archiwalnych.pdf [data dostępu: 27.08.25].
3. Dr n. Farm. A. Nowicka-Zuchowska, mgr Aleksander Zuchowski, Kolagen - rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, VOL 29 NR 11/12’19 (342/343): Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru.
4. Schoulders MD, Raines RT: Collagen structure and stability. Annu Rev Biochem 2009.