Co to jest indeks UV?
Indeks UV (ang. index UV - UVI) to międzynarodowy wskaźnik, który dostarcza informacji na temat intensywności promieniowania ultrafioletowego w danej lokalizacji i czasie. Powstał jako wynik współpracy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO), Programu Środowiskowego ONZ (UNEP) oraz Międzynarodowej Komisję ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym w 1995 roku.
Indeks UV został opracowany, by podnosić świadomość o ryzyku związanym z nadmiernym eksponowaniem skóry na słońce oraz edukować, jak skutecznie chronić się przed promieniowaniem UV.
Jak się go określa? Mieści się w skali od 0 do 11+ - im wyższy, tym silniejsze promieniowanie i większe ryzyko uszkodzeń skóry.
Dlaczego warto sprawdzać wartość indeksu UV codziennie? Ponieważ powala to na lepsze dostosowanie środków ochrony przeciwsłonecznej i zminimalizowanie ryzyka szkodliwego działania promieniowania. Analogicznie jak ze sprawdzaniem pogody, by dostosować swój ubiór do panujących warunków atmosferycznych i uchronić się przed przegrzaniem w upalne dni czy zmoknięciem w razie niespodziewanego deszczu.
Od czego zależy wartość indeksu UV?
Wartość indeksu UV jest zmienna i zależy to od takich czynników, jak:
- szerokość geograficzna – im bliżej równika, tym silniejsze promieniowanie UV i tym samym wyższa wartość indeksu UV.
- pora roku – w Europie, w tym w Polsce indeks UV jest najwyższy okresie letnim, w godzinach popołudniowych, jednak nawet wtedy nie osiąga ekstremalnych wartości;
- pogoda – indeks UV również od niej zależy - w pochmurne dni ma zazwyczaj niższą wartość, ale to nie oznacza, że promieniowanie UV nie dociera do skóry i nie ma nią negatywnego wpływu;
- wysokość nad poziomem morza - im wyżej od poziomu morza, tym wyższy indeks UV;
- pora dnia - promieniowanie UV nie występuje w nocy – po zmroku indeks UV spada do zera.
Kiedy i gdzie jest najwyższy indeks UV?
Jak już wiesz, indeks UV nie jest stały – zmienia się w zależności od pory dnia, pory roku, warunków atmosferycznych i miejsca, w którym się znajdujesz. Najwyższe wartości notuje się zazwyczaj w godzinach największego nasłonecznienia, czyli między 10:00 a 16:00. W tym czasie promienie UV docierają do Ziemi pod najbardziej bezpośrednim kątem i są szczególnie intensywne.
W rejonach tropikalnych oraz na dużych wysokościach, np. w górach, gdzie warstwa atmosfery jest cieńsza, promieniowanie UV może być jeszcze silniejsze. W takich warunkach, przy bezchmurnym niebie, indeks UV może osiągać wartości nawet 15–16, co oznacza ekstremalne ryzyko uszkodzeń skóry bez odpowiedniej ochrony.
Warto też pamiętać o różnicach sezonowych i geograficznych – latem, zwłaszcza nad morzem lub w wysokich partiach gór, UV jest dużo silniejsze niż zimą w mieście. Dlatego planując aktywność na świeżym powietrzu, zawsze warto sprawdzić prognozowany poziom indeksu UV i odpowiednio dobrać ochronę przeciwsłoneczną.
Jak odczytywać indeks UV?
Indeks UV określa się na podstawie natężenia promieniowania ultrafioletowego w danym miejscu i czasie. Wartość podaje się w skali od 0 do 11+:
- 0-2 – bardzo niska,
- 3-5 – umiarkowana,
- 6-7 – wysoka,
- 8-10 – bardzo wysoka,
- 11+ – ekstremalnie wysoka.
