Od łyżeczki do miseczki: jak rozszerzać dietę niemowlaka

Polscy pediatrzy radzą, by rozszerzanie diety niemowlaka rozpocząć pomiędzy 17. a 26. tygodniem życia dziecka (zalecenia WHO – patrz poniżej). Oznacza to, że niemowlęciu można podać do jedzenia coś innego niż mleko (mamy lub modyfikowane), gdy ukończy czwarty miesiąc życia, i że nie należy z tym czekać dłużej niż do połowy siódmego miesiąca. Jednak nie tylko wiek dziecka ma w tej kwestii znaczenie. Równie ważna jest tzw. gotowość dziecka: by jeść stałe pokarmy, powinno siedzieć stabilnie z podparciem, kontrolować ruchy głowy i szyi oraz interesować się tym, co rodzice mają na talerzu. Warto wiedzieć, że malec chętniej spróbuje nowości, gdy będzie wyspany, pogodny, zdrowy (nie będzie ząbkował ani gorączkował).

Mleko przez cały rok

Zanim jednak zaczniemy rozszerzać dietę niemowlaka, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka. Mleko mamy jest najlepszym pokarmem, bo ma wszystko, czego jego organizm potrzebuje: przeciwciała, składniki wzmacniające odporność. Jeśli mama nie chce lub nie może karmić piersią, dziecko powinno dostawać mleko modyfikowane, dostosowane do wieku i potrzeb żywieniowych. Powstaje ono na bazie mleka krowiego, które poddaje się modyfikacji. Usuwa się z niego substancje uczulające, zmniejsza ilość białka i zmienia jego rodzaj – zamiast kazeiny dodaje się lekkostrawne białka serwatkowe. Często jest też ono wzbogacone o aktywne kultury bakterii, kwasy DHA, witaminy oraz minerały takie jak wapń, cynk, a przede wszystkim żelazo.

Jak wychować smakosza?

• Pilnuj stałych godzin posiłków.
• Nie zmuszaj dziecka do jedzenia. Pozwól, by samo decydowało, ile i co chce zjeść. 
• Zachęcaj do samodzielnego jedzenia.
• Nie podawaj przekąsek między posiłkami.
• Nie karm przed telewizorem, nie zabawiaj przy jedzeniu.
• Nie przekupuj dodatkową porcją smakołyków w nagrodę, gdy zje do końca posiłek.
• Nie nagradzaj za zjedzony posiłek.
• Nie porównuj swojego dziecka do innych dzieci, które „ładnie” jedzą.
• Dbaj o estetyczny wygląd posiłków. 
• Nie pośpieszaj dziecka przy jedzeniu.
• W miarę możliwości wspólnie jedzcie posiłki.
• Zapewnij maluchowi dużo ruchu na świeżym powietrzu.

Powoli i małe porcje

Dietę niemowlaka rozszerzamy stopniowo i pomału. Najlepiej zacząć od jednej porcji dziennie, z czasem powoli zwiększając ilość i różnorodność pokarmu. Przez kilka dni trzymamy się jednego składnika, najpierw podajemy go w ilości 1–2 łyżeczki,  stopniowo zwiększając porcje. Po 4–5 dniach do jednego z posiłków dodajemy inny nowy składnik i postępujemy podobnie.

Kaszka dla dzieci często jest pierwszym stałym posiłkiem wprowadzanym do diety niemowlaka. Dzieci zwykle jedzą ją chętnie, bo ma łagodny smak i kremową konsystencję. Po raz pierwszy można podać ją dziecku w 5. miesiącu życia. Na początek najlepsza jest taka bez dodatków smakowych. Jeśli dziecko jest karmione naturalnie, kaszkę można przygotować na mleku mamy. Jeśli zaś jest karmione mieszanką, można podać maluchowi kaszkę z dodatkiem mleka modyfikowanego. Do kaszki neutralnej smakowo można dodawać przecier owocowy (np. ze słoiczka lub tubki) lub warzywny. Można też zagęszczać nią robione w domu zupki dla malucha.

Coś do pogryzienia

Produkty w diecie niemowlaka powinny być nie tylko bogate w składniki odżywcze, ale też odpowiednio przygotowane do jego możliwości. Początkowo podajemy je w postaci gładkiego purée lub przecieru. Z czasem jedzenie powinno być mniej rozdrobnione (bardziej grudkowate), by dziecko uczyło się żuć oraz gryźć.

Gdy niemowlę siedzi stabilnie, można mu też dawać do rączki miękkie kawałki ugotowanych na parze warzyw, a kiedy dobrze sobie radzi z żuciem – miękki kawałek pieczywa czy biszkopcik oraz różne zboża w postaci kasz, makaronu, chleba.

Najpierw warzywa, potem owoce

Zarówno jedne, jak i drugie są cennym źródłem witamin C, E i K, kwasu foliowego, beta-karotenu, błonnika, przeciwutleniaczy i wielu innych minerałów. Dlatego tak ważna jest ich obecność w diecie niemowlaka i w kolejnych latach życia dziecka – świeże produkty powinny być elementem niemal każdego posiłku. Ale uwaga na kolejność! Zalecane jest rozpoczęcie rozszerzania diety niemowlaka od podania warzyw. Dopiero po około 14 dniach, gdy malec oswoi się z ich smakiem i polubi je, włączamy do menu owoce. Dlaczego? Otóż dzieci preferują słodkie smaki, jeśli więc rozpoczniemy wprowadzanie nowych produktów od owoców, ciężko nam będzie przekonać malca do posiłków z warzywami.

Początki mogą być trudne, ale badania wykazują, że podawanie warzyw w pierwszej kolejności znacznie przyspieszy moment, kiedy dziecko chętnie zacznie je jeść. Zwiększa to też szanse na to, że w przyszłości będzie sięgać po nie z ochotą.

Coś konkretnego

Gdy dziecko nauczy się już jeść kilka podstawowych warzyw, kaszkę dla dzieci, do jego menu stopniowo dołączamy inne nowości – nieco ugotowanego (najlepiej na parze) i rozdrobnionego białego mięsa (porcja: 1–2 łyżeczki), jajko, a raz w tygodniu rybę. Te trzy produkty włączamy do głównego posiłku zamiennie, a do dań warzywno-mięsnych dodajemy ok. pół łyżeczki tłuszczu (oliwy z oliwek, oleju rzepakowego albo masła). Mięso, jaja, ryby i kaszki wzbogacone żelazem w żywieniu niemowląt mają uchronić je przed anemią. Na początku dziecko ma spory zapas żelaza zgromadzony w okresie życia płodowego, ale stopniowo zaczyna mu go brakować i w drugim półroczu musi czerpać żelazo z pożywienia, głównie z pokarmów odzwierzęcych.

Wchłanianie żelaza będzie lepsze, jeśli w posiłku znajdzie się także sporo witaminy C. Żelazo pochodzące z roślin (owoców, warzyw, także strączkowych, pełnych ziaren, orzechów, migdałów) słabo się przyswaja.

Zbilansowana dieta niemowlaka

W pierwszych latach życia dziecko potrzebuje znacznie więcej składników pokarmowych niż organizm osoby dorosłej – dlatego ważne jest, by mały człowiek niekoniecznie jadł to samo co jego rodzice. Potrawy ze stołu dorosłych często są dosalane i rzadko kiedy zawierają odpowiednie ilości warzyw zawierających witaminy i składniki mineralne, które są kluczowe do prawidłowego rozwoju, szczególnie w pierwszych trzech latach życia dziecka. Jeszcze długo po narodzinach intensywnie rozwija się mózg, dojrzewa układ odpornościowy i pokarmowy, programuje się metabolizm. I właśnie z tego względu istotne jest nieustanne wspieranie procesów rozwojowych poprzez rozszerzanie diety niemowlaka o potrzebne składniki odżywcze.

Bezpieczne produkty

Maluchy mają znacznie mniejszą masę ciała i szybszy metabolizm, są więc w większym stopniu narażone na szkodliwe działanie substancji chemicznych obecnych w żywności. Pochodzące z zanieczyszczonych terenów lub nieodpowiednich upraw warzywa i owoce mogą niekorzystnie wpływać na niedojrzały układ odpornościowy dziecka, który nie w pełni rozwinął procesy usuwania toksyn z organizmu. Dlatego jeśli chcemy mieć pewność, że posiłki w diecie niemowalaka są w pełni bezpieczne i zdrowe, należy wybierać produkty przeznaczone specjalnie dla niemowląt i małych dzieci, spełniające najwyższe standardy jakości. Obiadki i deserki ze słoiczka są bezpiecznie i wygodne w użyciu – odpowiednio zbilansowane pod kątem potrzeb dziecka w danym wieku.

Jolanta Łasiewicka

Zobaczc czym kierować się przy wyborze akcesoriów dla dzieci do pierwszych posiłków i nauki picia!

Więcej dla Ciebie i Twojego dziecka

Odwiedź kanał Czyściochowo na YouTube i Spotify – bajki oraz piosenki z bohaterami Czyściochowa sprawią, że szczotkowanie zębów będzie kojarzone z przyjemnością, a mycie dłoni stanie się nieodłącznym elementem wizyty w toalecie! Tutaj nauka zdrowych nawyków higienicznych łączy się z zabawą.

Odwiedzam

Dołącz do grupy Rodzice, Rossnę! na Facebooku! – to przestrzeń do rozmów, wymiany doświadczeń oraz dzielenia się wskazówkami dotyczącymi wychowania.

Dołączam

Posłuchaj podcastu Rodzice, Rossnę! lub zobacz Poradnik rodzica na YouTube – specjaliści w łatwy i przystępny sposób wyjaśniają to, co może wydawać się skomplikowane, podpowiadają rozwiązania oraz weryfikują powszechnie panujące przekonania dotyczące zdrowia, higieny i rodzicielstwa.

Słucham podcastu

Oglądam poradnik